Linuxta UEFI ve Legacy BIOS Arasındaki Farklar ve Kurulum Rehberi 2024
Linuxta UEFI ve Legacy BIOS Arasındaki Farklar ve Kurulum Rehberi: Günümüzde bilgisayarların donanım düzeyinde iki farklı sistemle önyüklenmesi mümkündür: UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) ve Legacy BIOS. Özellikle Linux dağıtımlarını kurarken, bu iki önyükleme yöntemi arasında seçim yapmak önemlidir. UEFI ve Legacy BIOS arasındaki farklar, hangi sistemin hangi durumlarda tercih edileceği ve Linux kurulum sürecinde dikkat edilmesi gereken detaylar bu rehberde adım adım ele alınacaktır. Aynı zamanda, her iki yöntemle de Linux kurulumunu nasıl gerçekleştireceğinizi öğrenebilirsiniz.
UEFI ve Legacy BIOS Nedir?
UEFI ve Legacy BIOS, bilgisayarların işletim sistemini başlatmak için kullanılan önyükleme yazılımlarıdır. Her ikisi de bilgisayar açıldığında donanım bileşenlerini kontrol ederek işletim sistemini başlatma işlevine sahiptir. Ancak teknolojik olarak farklılıkları bulunur ve bu farklılıklar, özellikle Linux kurulumlarında önemli hale gelir.
UEFI Nedir?
UEFI (Unified Extensible Firmware Interface), BIOS’un yerine geliştirilmiş daha modern bir önyükleme arayüzüdür. UEFI’nin sunduğu bazı önemli avantajlar şunlardır:
- Daha hızlı önyükleme süresi: UEFI, BIOS’a göre daha hızlı başlar.
- 2TB üzeri disk desteği: UEFI, GPT (GUID Partition Table) kullanarak daha büyük disklerde önyükleme yapabilir.
- Güvenli Önyükleme (Secure Boot): İşletim sisteminin güvenli bir şekilde başlatılmasını sağlar ve kötü amaçlı yazılımlara karşı koruma sağlar.
- Grafiksel kullanıcı arayüzü: UEFI, daha kullanıcı dostu bir arayüz sunar ve fare desteği bulunur.
- Çoklu önyükleme desteği: UEFI, birden fazla işletim sistemini destekleyen çoklu önyükleme menülerine sahip olabilir.
Legacy BIOS Nedir?
BIOS (Basic Input/Output System), 1980’lerden beri kullanılan eski bir önyükleme yöntemidir. BIOS, MBR (Master Boot Record) adı verilen daha eski bir bölme tablosu yapısını kullanır ve bazı sınırlamaları vardır:
- Sınırlı disk boyutu: BIOS, 2TB’den büyük diskleri desteklemez.
- Daha yavaş önyükleme süresi: BIOS, UEFI’ye göre daha yavaştır.
- Kısıtlı kullanıcı arayüzü: BIOS genellikle klavye ile kontrol edilen metin tabanlı bir arayüze sahiptir.
UEFI ve Legacy BIOS Arasındaki Farklar
Özellik | UEFI | Legacy BIOS |
---|---|---|
Disk Desteği | 2TB ve üzeri GPT desteği | 2TB’ye kadar MBR desteği |
Önyükleme Hızı | Daha hızlı | Daha yavaş |
Kullanıcı Arayüzü | Grafiksel, fare desteği | Metin tabanlı, sadece klavye ile kontrol |
Güvenli Önyükleme | Secure Boot ile güvenli önyükleme imkanı | Güvenli önyükleme desteği yok |
Bölme Tablosu | GPT kullanır | MBR kullanır |
Uyumluluk | Modern donanım ve işletim sistemleriyle uyumlu | Eski donanım ve sistemlerle uyumlu |
Çoklu İşletim Sistemi | Birden fazla işletim sistemi destekler | Sınırlı çoklu önyükleme desteği |
Hangi Yöntemi Seçmelisiniz?
Linuxta UEFI ve Legacy BIOS Arasındaki Farklar-UEFI mi yoksa Legacy BIOS mu kullanmalıyım? sorusu, donanımınıza ve ihtiyaçlarınıza bağlıdır. UEFI, modern bilgisayarlarda standart haline gelmiş olsa da, bazı eski donanımlar yalnızca Legacy BIOS’u destekler. Ayrıca, UEFI’nin güvenli önyükleme özelliği, Linux dağıtımlarını kurarken bazen devre dışı bırakılmalıdır, çünkü bu özellik bazı dağıtımlarla uyumsuz olabilir.
- UEFI kullanmalısınız eğer:
- 2TB’den büyük bir disk kullanıyorsanız,
- Modern donanımlara sahipseniz ve daha hızlı önyükleme süresi istiyorsanız,
- Secure Boot özelliğini kullanmak istiyorsanız.
- Legacy BIOS kullanmalısınız eğer:
- Daha eski bir bilgisayarınız varsa,
- 2TB’den küçük bir disk kullanıyorsanız,
- BIOS tabanlı bir önyükleme ortamı tercih ediyorsanız.
Linux Kurulumu İçin Hazırlıklar
Linux kurulumuna geçmeden önce, doğru önyükleme yöntemiyle devam etmeniz gerekmektedir. UEFI ya da Legacy BIOS seçiminizi yaptıktan sonra, kurulum adımlarını bu seçime göre takip edebilirsiniz.
Gerekli Araçlar
- USB Bellek (en az 8GB): Linux ISO dosyasını yazdırmak için kullanılır.
- Linux Dağıtımı ISO Dosyası: Ubuntu, Fedora, Arch Linux gibi tercih ettiğiniz bir Linux dağıtımının ISO dosyasını indirmeniz gerekir.
- Rufus (veya benzeri bir araç): USB belleğinizi önyüklenebilir hale getirmek için Rufus gibi bir araç kullanabilirsiniz.
UEFI ile Linux Kurulumu
UEFI ile Linux kurulumu yapmak, Legacy BIOS’a göre biraz farklıdır. Özellikle GPT bölme tablosunu kullanmanız gerekir ve UEFI ayarlarının doğru yapılandırıldığından emin olmalısınız.
1. UEFI Modunu Etkinleştirin
Öncelikle, bilgisayarınızın BIOS ayarlarına girerek UEFI modunun etkin olduğundan emin olmalısınız. Bunun için:
- Bilgisayarınızı başlatın ve BIOS menüsüne girmek için genellikle F2, Del veya Esc tuşlarına basın.
- Boot Mode veya Boot Configuration kısmına gidin.
- UEFI modunu seçin. Eğer seçenek mevcutsa, Legacy modunu devre dışı bırakın.
2. Linux ISO Dosyasını USB’ye Yazdırın
Linux ISO dosyasını USB belleğe yazdırarak önyüklenebilir hale getirin:
- Rufus’u indirin ve çalıştırın.
- ISO dosyasını seçin.
- Bölme düzeni olarak GPT ve hedef sistem olarak UEFI (non CSM) seçeneğini seçin.
- Başlat tuşuna basarak USB belleği hazırlayın.
3. UEFI ile Linux Kurulumu
Artık Linux kurulumuna başlayabilirsiniz:
- Bilgisayarınızı USB bellek ile başlatın.
- Kurulum ekranında, disk bölümlendirme kısmında GPT tablosu kullanarak bölümleri oluşturun.
- /boot/efi bölümü oluşturun ve EFI System Partition olarak biçimlendirin.
- / (root) bölümü ve diğer gerekli bölümleri oluşturun.
- Kurulumu tamamladıktan sonra, sistem UEFI modunda başlatılacaktır.
Legacy BIOS ile Linux Kurulumu
Legacy BIOS ile Linux kurulumunda, MBR (Master Boot Record) bölme tablosunu kullanmanız gerekecektir. Bu süreç, daha eski donanımlarla uyumlu olduğu için bazı kullanıcılar tarafından tercih edilir.
1. BIOS Modunu Etkinleştirin
Legacy BIOS ile Linux kurmak için, BIOS ayarlarında önyükleme modunu Legacy olarak ayarlamanız gerekir:
- Bilgisayarınızı başlatın ve BIOS’a girmek için F2, Del veya Esc tuşlarına basın.
- Boot Mode kısmında Legacy modunu seçin.
2. Linux ISO Dosyasını USB’ye Yazdırın
USB belleğinizi Legacy BIOS için önyüklenebilir hale getirin:
- Rufus veya benzeri bir program kullanarak ISO dosyasını USB belleğe yazdırın.
- MBR bölme düzenini ve hedef sistem olarak BIOS seçeneğini seçin.
3. Legacy BIOS ile Linux Kurulumu
Kuruluma başlayabilirsiniz:
- Bilgisayarınızı USB bellek ile başlatın.
- Disk bölümlendirme kısmında MBR tablosu kullanarak bölümleri oluşturun.
- / (root) ve swap gibi gerekli bölümleri oluşturun.
- Kurulumu tamamlayın.
UEFI ve Legacy Kurulum Arasındaki Farklar
Adım | UEFI Kurulum | Legacy BIOS Kurulum |
---|---|---|
Önyükleme Modu | UEFI olarak seçilmelidir | Legacy BIOS olarak seçilmelidir |
Bölme Düzeni | GPT kullanılır | MBR kullanılır |
Önyükleme Bölümü | /boot/efi bölümü gerekir | Ayrı bir EFI bölümü gerekmez |
Disk Boyutu | 2TB ve üzeri disklerde çalışır | 2TB altı disklerde çalışır |
Kurulum Yazılımı | UEFI destekleyen yazılımlar kullanılır | BIOS destekleyen yazılımlar kullanılır |
Sonuç
Linux kurulumlarında UEFI ve Legacy BIOS arasındaki farklar, özellikle sistemin önyükleme yöntemi ve disk bölme yapısında kendini gösterir. Modern donanımlarda genellikle UEFI tercih edilirken, eski sistemlerde Legacy BIOS daha uyumlu olabilir. Hangi yöntemi kullanacağınız, donanımınızın özelliklerine ve ihtiyaçlarınıza bağlı olarak değişir. Sitemizdeki bu rehberdeki adımları takip ederek, her iki yöntemi de başarılı bir şekilde kullanabilir ve Linux dağıtımınızı sorunsuz bir şekilde kurabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. UEFI ve Legacy BIOS arasındaki temel farklar nelerdir?
UEFI, daha modern ve hızlı bir önyükleme yöntemi olup, 2TB ve üzeri disk desteği sunar. Legacy BIOS ise eski bir teknolojidir ve daha sınırlı disk desteği sağlar.
2. Linux kurulumunda UEFI mi Legacy mi tercih etmeliyim?
Modern donanımlar için UEFI önerilir, ancak eski sistemler için Legacy BIOS daha uygun olabilir.
3. Secure Boot nedir? Linux kurulumunda kapatılmalı mı?
Secure Boot, işletim sisteminin güvenli bir şekilde başlatılmasını sağlar. Ancak bazı Linux dağıtımlarıyla uyumsuz olabilir, bu durumda devre dışı bırakılması gerekebilir.
4. UEFI kurulumda neden /boot/efi bölümü gerekiyor?
UEFI önyükleme yöntemi, EFI sistem bölümü üzerinden çalıştığı için bu bölüm gereklidir.
5. Linux kurulumunda GPT ve MBR farkı nedir?
GPT, UEFI ile kullanılır ve daha büyük diskleri destekler. MBR ise Legacy BIOS ile kullanılır ve 2TB’ye kadar disk desteği sunar.
Cevap bırakın